Bir İşletme Verisi Olarak Ciro KPI ‘ları ve İlgili Göstergeler

KPI (Key Performance Indıcator – Anahtar Performans Göstergesi) ile ilgili olarak yakınlarda kapsamlı bir yazı yazmayı planlamaktayım. Ancak bu yazıdan önce, hem konuya bir giriş yapmış olmak, hem de üzerinde çok durduğumuz ciro hususu ( Ciro KPI ‘ları) ile ilgili bazı hatırlatmalarda bulunmak adına bu yazıyı kaleme almak istedim.

Ölçemediğinizi yönetemezsiniz !

KPI en özet haliyle, işletmenin sayısal olarak belirlediği hedefler olarak tanımlanabilir. Her işletmenin tek bir hedefi olduğu ve bunun da kar etmek olduğu düşünüldüğünde, aslında her işletme için temel bir tek KPI olduğu teorik olarak düşünülebilir. Uygulamada ise, bu tek ve temel amaca ulaşmak için bir çok farklı parametre olduğundan, ölçülebilir ve rakamlarla ifade edilebilir her bir parametre için bir veya birden fazla KPI atanması söz konusudur. Bunun bir diğer anlamı da, her işletme için, kendi yapısına bağlı olarak ortaya konulabilecek onlarca hatta belki yüzlerce KPI olduğudur.

Başlangıçta da belirttiğimiz üzere, bu yazımızda en önemli KPI’ lardan birisi olan ciro ve ciro ile ilgili göstergelere değinilecektir. Ciro (Hasılat) başlı başına bir KPI’ dır aslında. Ciro artış oranı (Revenue Growth Rate) oranı da öyle. Şirketin temel hedeflerinden birisidir. Karlılık ile en yakından ilişkisi olan olgudur ve şahsımca karlılık şirketin beyni ise, ciro kalbi olarak tanımlanmaktadır. Ciro ve karlılık arasındaki ilişkiye dair yazmış olduğum “Ciro mu kar mı?” başlıklı yazıma da göz atmanızı tavsiye ederim.

Bilanço dönemi sonunda elde edilmesi beklenen (hedeflenen) ciro rakamını KPI listemizin en başına yazmamız gerekmektedir. Bu hedefe ulaşma (yaklaşma) oranımız da işletmenin başarısı için anahtar bir gösterge niteliğinde olacaktır. Karlılık hesabında da yine ciro bilgisi göz önünde bulundurulduğundan, karlılık KPI’ ları da bu başlık altında düşünülebilir.

Bununla birlikte ciroyu salt tek bir gelir rakamı olarak görmekten ziyade bazı diğer KPI’ lar içerisinde de veri olarak kullanmak fayda sağlayacaktır. Bu anlamda benim en çok kullandığım KPI (özellikle, şu anda hizmet sektöründe çalışıyor olmam ve en büyük gider kaleminin “personel” olması nedeniyle), “Personel Başına Ciro” dur (Revenue Per Employee). Alt kısımdaki özet ve örnek tablonun (burada verilen sayılar ve veriler tamamen örnek olması bakımından rastgele ve hesap kolaylığı amacıyla yuvarlak rakamlardan seçilmiştir) bu hususta yardımcı olacağını düşünmekteyim:

 

AYLAR 2017 2018
OCAK 25 25
ŞUBAT 25 25
MART 23 26
NİSAN 22 26
MAYIS 23 26
HAZİRAN 25 25
TEMMUZ 25 25
AĞUSTOS 24 26
EYLÜL 24 24
EKİM 25 26
KASIM 25 26
ARALIK 26 26
TOPLAM 292 306
ORTALAMA 24,33 25,5
 

DÖNEM SONU – BAŞI

1 1

Tablo I : Aylara göre personel sayısı

 

2017 2018
TOPLAM PERSONEL SAYISI TOPLAM CİRO KİŞİ – AY BAŞINA CİRO TOPLAM PERSONEL SAYISI TOPLAM CİRO KİŞİ – AY BAŞINA CİRO
(KDV HARİÇ) (KDV HARİÇ)
OCAK 25  100.000 TL   4.000 TL 25 250.000 TL  10.000 TL
ŞUBAT 25   200.000 TL    8.000 TL 25 200.000 TL  8.000 TL
MART 23   300.000 TL  13.043 TL 26 400.000 TL  15.384 TL
NİSAN 22   200.000 TL   9.090 TL 26 200.000 TL  7.692 TL
MAYIS 23   300.000 TL  13.043 TL 26 200.000 TL  7.692 TL
HAZİRAN 25   250.000 TL  10.000 TL 25 400.000 TL 16.000 TL
TEMMUZ 25   200.000 TL    8.000 TL 25 900.000 TL 36.000TL
AĞUSTOS 24   600.000 TL  25.000 TL 26 1.500.000 TL 57.692 TL
EYLÜL 24   250.000 TL  10.416 TL 24 200.000 TL 8.333 TL
EKİM 25   100.000 TL    4.000 TL 26 200.000 TL 7.692 TL
KASIM 25   700.000 TL  28.000 TL 26 200.000 TL 7.692 TL
ARALIK 26   100.000 TL    3.846 TL 26 200.000 TL 7.692 TL
TOTAL (A) 292 3.300.000 TL  11.301 TL 306  4.850.000 TL  

15.849 TL

 

KİŞİ BAŞI AYLIK BRÜT ÇALIŞMA KARLILIĞI (A-B) (BKZ. BİR SONRAKİ TABLO)   7.877 TL 11.928 TL

Tablo II: Personel başına ortalama ciro ve personel başına çalışma karlılığı

 

2017 YILI 2018 YILI
BRÜT PERSONEL GİDERİ 1.000.000 TL  

1.200.000 TL

 

YILLIK TOTAL KÜMÜLATİF PERSONEL SAYISI 292 306
 

KİŞİ BAŞI AYLIK ORTALAMA BRÜT MALİYET (B)

3.424 TL   3.921 TL

Tablo III: Personel başına brüt işçilik giderleri payı

 

Ciro ile ilgili olarak bakılması gereken bir diğer önemli KPI ise, özellikle mağazacılık/perakendecilik ile uğraşanların mutlaka bakmaları gereken “Metrekare Başına Ciro” dur. AVM’ lerin yaygınlaşması ve bu mecralarda ödenen kiraların yüksek olması nedeniyle “Metrekare Başına Ciro”, bu sektör için son yıllarda ilk bakılan göstergelerden birisi konumuna gelmiş bulunmaktadır. Metrekare Başına Ciro, “Satış Alanı Verimliliği” olarak da adlandırılmaktadır.

Ciro ile ilgili bir diğer önemli gösterge de, müşteri başına ortalama hasılattır. Sektöre göre sepet ağırlığı da denilen bu veri, her bir müşterinin ortalama olarak ne kadarlık alışveriş yaptığını göstermesi bakımından özellikle perakende sektörü için oldukça önemlidir.

Kanal bazında ciro da, yurt içi, yurt dışı, e-ticaret, markalı-fason vb. ayrı kanallar üzerinden satış yapan firmaların, her bir kanalın cirosunu birlikte görebilmesi ve kanal verimliliğini karşılaştırmalı olarak değerlendirebilmesi adına gerekli bir Anahtar Performans Göstergesidir.

Çok fazla rastlamasak da, Sermaye-Satış Oranı (CAPEX to Sales Ratio) da şirket yöneticileri tarafından değerlendirilen KPI’ lardan bir tanesidir.

 

 

 

 

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir