Franchise Disclosure Document (FDD), Amerika Federal Ticaret Komisyonu (FTC – Federal Trade Commision) tarafından, Amerika’ da 15 eyalette uygulanması zorunlu kılınan bir belge olup, franchise verenlerin (franchisor) franchise alanlara (franchisee), kesin sözleşme imzalanmadan en az 14 gün önce vermek zorunda oldukları, 23 maddeden oluşan açık aydınlatma metnini içeren bir dokümandır. 2008 yılında bu isimle revize edilip kullanılmaya başlanmadan önce Uniform Franchise Offering Circular (UFOC) (Tekdüzen Franchise Sunan Genelge) olarak da bilinmekteydi.

Sadece Amerika için geçerli ve zorunlu bir belge olan Franchise Disclosure Document içeriğinde yer alan maddelere geçmeden önce, bu belgenin çok önemli bir belge olduğunun belirtilmesi ve aslında Türkiye de dahil tüm ülkelerde uygulamaya geçirilmesinin franchising sektörü açısından son derece yarar sağlayacağına olan inancımızın da vurgulanması gerekmektedir.

Franchise Disclosure Document 23 maddeden oluşan bir doküman olup, bu 23 madde ve kısa açıklamaları şu şekildedir:

 

Madde 1: Bayilik

Bu madde, franchisor, franchisor’un halefleri, selefleri ve bağlı kuruluşları hakkında bilgiler içerir. Bu öğe, franchise alanların, franchise sisteminin kurumsal yapısı (ör. Bir şirket, ortaklık vb.) ve ana şirketlerin varlığı (daha büyük bir şirketin sahibi olduğu franchise hakkı vb.) hakkında anlaması gereken önemli bilgileri içerir.

 

Madde 2: İş Deneyimi

2. madde, franchisor’ un yönetim ekibi hakkındaki – yöneticiler ve müdürler dahil – bilgileri içerir . Bu, franchisor yönetim ekibinin etkinliğini ölçmenize ve size yetkin bir destek ekibinin sağlanıp sağlanmayacağına karar vermenize olanak tanır. Ancak, franchise satışında yer alan brokerlerin iş deneyimleri açıklanmak zorunda değildir.

 

Madde 3: Dava

Bu, franchise verenin dava geçmişi hakkında bilgi verir. Sadece bekleyen davalar, franchisor – franchise alanıyla ilgili davalar, önceki davalar ve mevcut ihtiyati tedbir veya kısıtlayıcı eylemler açıklanmalıdır.

 

Madde 4: İflas

Franchise veren tarafın, haleflerinin, seleflerinin veya bağlı kuruluşlarının veya yönetim ekibinin üyelerinin daha önce iflas başvurusunda bulunup bulunmadığı hakkında bilgiler içerir.

 

Madde 5: Başlangıç ​​Ücretleri

İşletmenizi açmadan önce yapmanız gereken ön ödemeler hakkında bilgileri içerir. Bunlardan en önemlisi, bir defalık ilk franchise ücretidir (Franchise Fee).

 

Madde 6: Diğer Ücretler

Bu madde, telif ücretleri veya reklam ücretleri gibi ek, yinelenen veya ara sıra alınan ücretler hakkındaki bilgileri sunar. Bunlar, franchisor’ a veya bir satış ortağına ödemeniz gereken ve franchisee’ in işletme maliyetlerini etkileyecek ve franchise alan tarafından muhasebeleştirilmesi gereken ücretlerdir.

 

Madde 7: Tahmini İlk Yatırım Maliyeti

Franchise verenlerin, bir franchise satın almak ve açmak için potansiyel bir franchise sahibinin toplam tahmini ilk yatırımını açıkça belirtmeleri gerekir. Bir franchise alanın yeni bir franchise yeri kurma ve açma maliyetiyle ilgili çeşitli tahminleri içermektedir. Listenin muhteviyatı kanunda öngörülmemiştir, ancak ilk franchise ücretlerini, ekipman giderlerini, eğitim giderlerini, gayrimenkul, başlangıç ​​envanteri, rezerv sermaye gereksinimleri ve bir franchise açmak ve çalıştırmak için gereken diğer giderleri içermelidir.

 

Madde 8: Ürün ve Hizmetlerin Kaynaklarıyla İlgili Kısıtlamalar

8.madde operasyonel açıdan önemlidir. Franchise alanın şirkete özel tedarikçilerden mal, hizmet ve malzeme satın alma veya tedarik etme yükümlülükleri hakkında bilgi içerir. Burada münhasır ürün veya hizmetler ile bayinin belirlenmiş ve münhasır tedarikçileri hakkında ayrıntılı bilgi bulabilirsiniz. Bu bilgi, tedarik zincirini ve franchisee konumundaki maliyetlerini anlamak için çok önemlidir .

 

Madde 9: Franchise Alanın (Franchisee) Yükümlülükleri

Franchise Sahibi’nin Franchise Anlaşmasına göre yasal yükümlülüklerini detaylandıran bilgiler içerir. Madde 9, Franchise Sözleşmesine veya diğer ilgili sözleşme belgelerine atıfta bulunmalıdır. Bu yasal konular yenileme hakları, rekabet etmeme ve gizlilik gereklilikleri, fesih hakları ve forum seçim hükümlerini içerir.

 

Madde 10: Finansman

Bu madde, franchise sisteminin, Madde 5 ve Madde 6’da listelenen ücretler için franchise sahiplerine finansman teklif edip edemeyeceği hakkında bilgi verir. Örneğin, franchise verenin franchise sahiplerinin franchise ücretini hangi oranda ve hangi şartlarda ödeyip ödemeyeceği bu bilgilerden birisidir.

 

Madde 11: Franchisor’ un Sunduğu Destekler, Reklamcılık, Bilgisayar Sistemleri ve Eğitimler

Bu madde, franchise verenin franchise alana hem işletmeyi açmadan önce hem de franchise sözleşmesinde belirtildiği şekilde iş başladıktan sonra destek ve destekleme yükümlülüklerini referans alır. Bu yardım için çok önemli olan, her ikisi de burada açıklanan kullanım kılavuzları ve eğitim programlarıdır. Bu madde ayrıca (zorunlu) bilgisayar sistemleri, yazılım ve satış noktası sistemleri (POS – Point of Sale) hakkında önemli bilgileri açıklar.

 

Madde 12: Bölge

Madde 12, imtiyaz sahibine atanan bölgenin münhasırlığı hakkında bilgiler içermektedir. Bu öğe, bir franchise alanın sistemdeki ve diğer dağıtım kanallarındaki diğer franchise sahipleriyle rekabet edip etmeyeceğini ve franchise verenin franchise alanın işletmeyi yeniden konumlandırmasına veya ek işletmeler kurmasına izin verip vermeyeceğini açıklar .

Madde 13: Ticari Markalar

Franchise verenin birincil ticari markalarının durumu hakkında bilgi içerir. Bu ticari markaların yasal olarak korunup korunmadığını ve ABD Patent ve Ticari Marka Bürosu’ na kayıtlı olup olmadığını açıklamaktadır. 13. maddede, ticari markanın kullanımına ilişkin bekleyen herhangi bir davaya ilişkin diğer açıklamalar da yer almalıdır.

 

Madde 14: Patentler, Telif Hakları ve Mülkiyet Bilgileri

Bu başlık altında, franchise sisteminin sahip olduğu diğer fikri mülkiyet varlıkları hakkında bilgiler verilmektedir. Bir franchise verenin patent, telif hakları veya lisansları varsa, bu Madde 14′ te açıklanmalıdır.

 

Madde 15: Franchise İşletmesinin Fiili Faaliyetine Katılma Zorunluluğu

Franchise alanın, franchise edilen işletmenin günlük operasyon ve yönetimine bizzat katılma yükümlülüğünü açıklar. Franchise alanın şirket içi çalışması gerekli değilse, Madde 15, günlük yönetim olarak değerlendirilen tüm kısıtlamaları açıklamalıdır.

 

Madde 16: Franchise Alanın Ne Satabileceğine İlişkin Kısıtlamalar

Franchise alana, franchise verenin hangi ürün veya ürünlerini satabileceği ve kontrol sistemi hakkında bilgi verir. Genel olarak bu madde kapsamında franchisor’lar satışları franchisor onaylı mal ve hizmetlerle sınırlamaktadırlar.

 

Madde 17: Yenileme, Fesih, Devir ve Anlaşmazlık Çözümü

Bu madde, franchise sözleşmesindeki hükümlere atıfta bulunulan, franchise sahiplerinin yenileme hakları, franchise sözleşmesinin feshi, franchise sigorta hakları, rekabet etmeme yükümlülükleri ile ilgili temel yasal hakları özetleyen bir tablo içerir.

 

Madde 18: Halk Figürleri

Madde 18, franchise verenin franchise tanıtımı için halka mal olmuş kişilere yaptığı ödemeler hakkında bilgi içerir ve bu kişilerin franchisor yönetim ekibinin bir parçası olup olmadığını veya franchisor’ a yatırım yapıp yapmadığını belirtir.

 

Madde 19: Finansal Performans Göstergeleri

Franchise veren firmanın franchise satış noktalarının tarihçesi veya öngörülen finansal performansı hakkındaki göstergeleri içerir. Finansal performans göstergeleri, diğer finansal hususların yanı sıra, brüt satışlar, FAVÖK ve diğer finansal ölçümleri içerir. Franchise verenlerin, özellikle Madde 19′ a dahil edilmedikçe finansal performans beyanları yapmalarına izin verilmez.

 

Madde 20: Satış Noktaları ve Franchise Sahibi Bilgileri

Son üç yıllık dönemde, franchise verenin şirkete ait ve franchise satış noktalarını özetleyen istatistiksel veri tablolarını içerir. Tablolar, açılmış, kapatılmış, aktarılmış ve sonlandırılmış çıkışların sayısıyla birlikte toplam konum sayısını göstermelidir.

 

Madde 21: Finansal Tablolar

Madde 21, franchisor’ ın denetlenmiş mali tablolarının (en azından) önceki iki yıl için açıklanmasını gerektirir. Bir franchisor’ ın ana şirketi veya bağlı şirket finansal bilgileri de bazı durumlarda açıklanabilir. Yeni ve başlangıç ​​aşamasındaki farnchisor’ ların göreceli olarak daha sınırlı mali tabloları olabilir.

 

Madde 22: Sözleşmeler

Bu madde, FDD’ ye eklenen tüm yasal anlaşmaların ve sözleşmelerin bir listesini içerir. Birincil sözleşme franchise sözleşmesidir. Ancak kiralamalar, opsiyonlar, finansman sözleşmeleri ve satın alma sözleşmeleri de söz konusu olabilmektedir.

 

Madde 23: Makbuzlar

Franchise alanın Franchise Disclosure Document (FDD) belgesini teslim aldığını kantılamak için, imtiyaz sahibine teslim edilecek bir alındı ​​bildirimi içerir. Makbuzun bir nüshasını franchisor, diğerini ise franchisee saklar. Bugün, FDD’ ler genellikle elektronik olarak (PDF imzası veya benzersiz bir parola ile) teslim edilir ve imzalanır. Dolayısı ile franchise verenin makbuzu elektronik bir onaydır.

 

İşletme Yazıları’ nda yer alan, franchising ile ilgili tüm yazıları Franchising Kategorisi altında görebilirsiniz.