İşletme körlüğü kavramına daha önceki bir yazımda değinmiş, önemini anlatmaya çalışmış ve engellenmesi için yapılması gerekenleri aktarmıştım. Söz konusu yazıyı okumak için tıklayabilirsiniz…

İşletme körlüğü ile ilişkili kavramlardan birisi de, aslında ismen çok da fazla bilinmeyen, “Ortalama Körlüğü” kavramıdır. Ben de Kar Enstitüsü’ nün sayfasında görene kadar böylesi bir kavramdan, daha doğrusu isminden habersizdim. Peki nedir ortalama körlüğü?

Ortalama körlüğü, işletme ile ilgili karar alırken kullanılan verilerin genellikle ortalama sonuçlar olması nedeniyle, tekil durumlara ilişkin veri ve analizlerin gözden kaçırılması olarak özetlenebilir. Başka bir deyişle, bir çok işletme karlılığa veya ciroya bakarken genellikle tüm ürün/hizmet gamının total karlılığına veya cirosuna bakmakta ve bu durumda karlılık söz konusu olsa veya yüksek bir ciroya sahip olunsa dahi, zarar eden/az kar eden riskli ürün ve hizmetleri gözden kaçırmaktadır. İşte bu durum “Ortalama Körlüğü” olarak adlandırılmaktadır.

Toplam 120 adet ürünü piyasaya süren bir işletme yıl sonunda iyi bir kar elde etmiş olsun. Bu durumda faaliyetler de bu karlılık nispetinde ve genel çerçevede yürütülecektir. Ancak detaylıca incelendiğinde belki de bu 120 ürünün 5′ inin zararına üretilip satıldığı görülebilecektir. Böylesi durumda bu ürünler için yeniden bir değerlendirme yapılarak şartların iyileştirilmesi veya bu anlamda bir çözüm elde edilemediği durumda ürünün üretiminin durdurularak pazara sunulmaması gibi kararlar alınabilir ve bu kararlar şirketin zaten elde etmekte olduğu kara pozitif bir katkı yapabilir.

“Ortalama Körlüğü” kavramının sadece ürün/hizmet bazlı olarak düşünülmemesi gerektiği kanaatindeyim. Örneğin personel için de bu tip bir körlük oluşabilecektir. Departmanın veya işletmenin işlerinin iyi gitmesi durumunda verimsiz personel göze batmayacak, norm kadroya dönüş yönünde bir çalışma yapılmayacak, personel veya birim başı ciro/karlılık rasyonlarına bakılmayacaktır. Ne zaman ki işler kötü gitmeye başlayacak veya hep bahsettiğimiz dışarıdan bir gözün desteği alınacak,  o zaman bu hususlar masaya yatırılacaktır. Tabii çoğu zaman iş işten geçtiği zaman.

“Ortalama Körlüğü” bu alanların dışında, firmaya ait birden çok üretim tesisi arasında, farklı markalarla pazara hizmet sunulması halinde şirket uhdesindeki markalar arasında ve benzeri durumlarda da söz konusu olabilmektedir.

Bu işletme hatasının ortadan kaldırılabilmesi için, işletme körlüğü ile ilgili makalemizde belirttiğimiz yöntemler birebir uygulanmalı, belki biraz daha matematiksel yöntemlere ağırlık verilerek analizsel metotlara başvurulmalıdır.